Ασκήσεις διπλωματίας στην Αθήνα

 

Πώς αλλάζουν οι καιροί! Πώς αλλάζουν οι συσχετισμοί δυνάμεων μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, αλλά και πώς άλλαξαν μετά την εκλογή του Τζο Μπάιντεν στις ΗΠΑ και μετά την αποχώρηση της αιώνιας καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ από την εξουσία. Πριν από δύο χρόνια η επίσκεψη ενός Γερμανού υπουργού Εξωτερικών στην Ελλάδα θα ήταν μείζον θέμα - με την ελληνική πλευρά να περιμένει με αγωνία τη διαμεσολάβηση του Βερολίνου στα ελληνοτουρκικά. Τώρα, η επίσκεψη της Ανναλένα Μπέρμποκ, της Πράσινης υπουργού Εξωτερικών, δεν ξυπνά μεγάλες προσδοκίες σε σχέση με τα ελληνοτουρκικά, παρά το γεγονός ότι μετά την Αθήνα θα πάει Κωνσταντινούπολη και Άγκυρα. Ούτε βρίσκεται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος - κι όχι μόνο επειδή οι μισοί δημοσιογράφοι είναι ήδη διακοπές.

Δεν είναι τυχαίο ότι σχεδόν μόνο Γερμανοί δημοσιογράφοι τη συνόδευσαν στο προσκύνημά της στην Κομαντατούρ στην Κοραή και στο Μνημείο Ολοκαυτώματος στον Κεραμεικό, αλλά και στις επισκέψεις της στην κλειστή δομή προσφύγων στο Σχιστό και στη Frontex στον Πειραιά. Δεν είναι τυχαίο και το γεγονός ότι ο ομόλογός της Νίκος Δένδιας πήγε χθες στην Κύπρο και δεν τη συνόδευσε στις επισκέψεις της, κρίνοντας ότι αρκεί η σημερινή επίσημη συνάντησή τους στη Βασιλίσσης Σοφίας. Άλλωστε, δεν είχε καμία διάθεση να τα... ακούσει για τα push back στο Αιγαίο, γι’ αυτό υπάρχει ο υπουργός Μετανάστευσης Νότης Μηταράκης, ο οποίος και συνόδευσε τη Μπέρμποκ στο Σχιστό.

Μετά την ξενάγησή της στη Frontex η Μπέρμποκ ήταν λαλίστατη - κυρίως για το γερμανικό κοινό. Μέχρι και την άποψή της για το γυναικείο ποδόσφαιρο είπε, με αφορμή και την πρόκριση της Εθνικής Γερμανίας στον τελικό του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος την Κυριακή. Αναφερόμενη στον ρόλο της Frontex, στην ασφάλεια στα εξωτερικά σύνορα της Ευρώπης, αλλά και στα push back, η Γερμανίδα υπουργός Εξωτερικών ήταν πολύ... διπλωματική. Φρόντισε να μην χαλάσει τις καρδιές των οικοδεσποτών της, αλλά και να υπενθυμίσει ότι οι ευρωπαϊκές αρχές ισχύουν και στα σύνορα.

Η Μπέρμποκ υπογράμμισε, αφενός, ότι αφού ζούμε σε μία Ευρώπη, χωρίς εσωτερικά σύνορα, αφού μπορούμε να ζούμε στη μία χώρα και να εργαζόμαστε στη διπλανή, αφού μπορούμε να ταξιδεύουμε από χώρα σε χώρα χωρίς ελέγχους, «θα πρέπει να φροντίζουμε περισσότερο για την ασφάλεια των εξωτερικών μας συνόρων». Κι ότι αυτή την ευθύνη δεν μπορεί να την κουβαλάνε μόνο οι χώρες στα σύνορα, όπως η Ελλάδα, αλλά όλες. Γι’ αυτό, άλλωστε η Γερμανία στήριξε την ενίσχυση της Frontex. Αφετέρου, η Μπέρμποκ φρόντισε να δηλώσει πως «δεν μπορούμε να κλείνουμε τα μάτια όταν παραβιάζονται οι κοινές μας αξίες, γιατί αν κλείνουμε τα μάτια στις κοινές μας αξίες, αυτές θα πνιγούν στη Μεσόγειο». Με κομψές διατυπώσεις κάλεσε την ελληνική κυβέρνηση να ερευνήσει κάθε καταγγελία για push back. Επιπλέον, είπε ότι η Γερμανία θα ενεργοποιήσει και πάλι τον μηχανισμό των μετεγκαταστάσεων προσφύγων από την Ελλάδα, ενώ τάχθηκε και υπέρ της σύστασης κοινής ευρωπαϊκής υπηρεσίας διάσωσης.

Ο «σημαντικός» και ο «απαραίτητος»

Χθες, λοιπόν, η Μπέρμποκ ασχολήθηκε με τη βαριά ιστορική ευθύνη για τα εγκλήματα του Τρίτου Ράιχ και με το προσφυγικό. Σήμερα, όλοι θα περιμένουν από τα χείλη της δυο ξεκάθαρες κουβέντες για την Τουρκία. Κατά προτίμηση, λίγο πιο ξεκάθαρες από τη γραπτή δήλωση που έκανε πριν ξεκινήσει το ταξίδι της σε Ελλάδα -«σε έναν από τους σημαντικότερους εταίρους της Γερμανίας στην Ευρώπη» και Τουρκία- σε έναν «απαραίτητο εταίρο» με ιδιαίτερα στενές σχέσεις διαχρονικά με τη Γερμανία. Στη δήλωση αναφέρεται ότι «το μήνυμά μας στην Κωνσταντινούπολη και την Άγκυρα είναι ένα: τα προβλήματα πρέπει να επιλύονται με βάση τον διάλογο και όχι με κλιμάκωση της έντασης». Σ’ αυτόν τον διάλογο, όμως, η Μπέρμποκ δεν φαίνεται να έχει ρόλο. Δεν της τον εκχωρούν ούτε η Αθήνα ούτε η Άγκυρα, όπως έκαναν το 2020, μετά την κρίση με το «Ουρούτς Ράις». Άλλωστε, η ελληνική κυβέρνηση έχει ποντάρει τα πάντα στις ΗΠΑ - και περιμένει πιο πολλά από τον Πρόεδρο Μπάιντεν, τον υπουργό Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν και τον «φιλέλληνα» Μπομπ Μενέντεζ του Κογκρέσου, παρά από τη Γερμανία.

Ωστόσο, δεν θα της κακοφανεί εάν η Μπέρμποκ τρίξει λίγο τα δόντια στον Τούρκο ομόλογό της Μεβλούτ Τσαβούσογλου - κάτι που περιμένουν και οι Πράσινοι από τη συμπρόεδρό τους. Επισήμως, η δήλωσή της στην αρχή του ταξιδιού ήταν ότι θα θέσει στην Τουρκία κι εκείνα τα ζητήματα «στα οποία έχουμε θεμελιώδεις διαφορές». Το ζήτημα των στρατιωτικών επεμβάσεων στη βόρεια Συρία ή την παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία.