Μετά το μπάχαλο που δημιουργήθηκε με τις παραδόσεις των εμβολίων της AstraZeneca στην Ε.Ε. και με τη σκόνη να έχει κατακαθίσει τις τελευταίες ημέρες, αυτό που μένει δεν είναι άλλο από την κοινή αντίληψη ότι ο μαζικός εμβολιασμός πάνω από 7 δισ. ανθρώπων στον κόσμο δεν θα γίνει εύκολα, ούτε αναίμακτα, ούτε όμως δίκαια.
Με δεδομένο, λοιπόν, ότι η τρέχουσα παραγωγή εμβολίων δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να καλύψει τις ανάγκες, την ώρα που οικονομίες σε όλο τον κόσμο βυθίζονται στην ύφεση και κάθε μέρα που περνάει στοιχίζει σε ζωές, αλλά και σε δισεκατομμύρια, η συζήτηση για την προσωρινή άρση του καθεστώτος πατέντας αναπόφευκτα σοβαρεύει.
Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ - Π.Σ. Αλέξης Τσίπρας έχει απευθύνει έκκληση εδώ και πολύ καιρό στην ελληνική κυβέρνηση να φέρει το θέμα στο ευρωπαϊκό προσκήνιο, για να αντιμετωπιστεί όμως με χλεύη από τον πρωθυπουργό. Ο ίδιος, βέβαια, τον περασμένο Απρίλιο είχε δημοσιεύσει άρθρο στη γερμανική εφημερίδα FAZ, με το οποίο καλούσε τους ομολόγους του να αγοράσουν συλλογικά τα δικαιώματα πατέντας των εμβολίων προκειμένου να κατασκευαστούν και να διανεμηθούν γρηγορότερα τα εμβόλια στις χώρες της Ε.Ε., βασιζόμενος στις προτάσεις του καθηγητή Πολιτικής της Υγείας στο LSE Ηλία Μόσιαλου.
Έκτοτε είναι πιθανό να άλλαξε θέση ο Έλληνας πρωθυπουργός, ύστερα από τα “λογικά” επιχειρήματα που του παρουσίασαν οι Ευρωπαίοι πολέμιοι της ιδέας αυτής.
Η υποχρεωτική αδειοδότηση
Έχει ενδιαφέρον, λοιπόν, να δούμε ποια είναι αυτά τα επιχειρήματα και από πού προέρχονται.
Καταρχάς η θέση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι ότι η “υποχρεωτική αδειοδότηση” - δηλαδή η διαδικασία με την οποία εξαναγκάζεται ο κατασκευαστής από το κράτος να επιτρέψει σε κάποιον άλλον να κατασκευάσει το προϊόν του έναντι αποζημίωσης - αποτελεί εθνική αρμοδιότητα και δεν υπάρχει πανευρωπαϊκή “υποχρεωτική αδειοδότηση”.
Η Επιτροπή επισημαίνει επίσης ότι “οι κανόνες του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου είναι ήδη αρκετά ευέλικτοι για να αντιμετωπίσουν προβλήματα στην αδειοδότηση της τεχνολογίας και της τεχνογνωσίας των εμβολίων, συμπεριλαμβανομένης της χορήγησης υποχρεωτικών αδειών χωρίς τη συγκατάθεση του κατόχου της πατέντας, που μπορεί να ενεργοποιηθεί γρήγορα σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης όπως η τρέχουσα πανδημία”.
Την ίδια στιγμή, όμως, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, διαμέσου των επιτρόπων της, κάνει ξεκάθαρο ότι δεν υπάρχει διάθεση να προχωρήσει οποιαδήποτε πρωτοβουλία σ’ αυτήν την κατεύθυνση. Ο επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς Τιερί Μπρετόν δήλωσε άλλωστε την προηγούμενη εβδομάδα ότι η λύση για την αύξηση της παραγωγής είναι να πάρουν οι ίδιες οι εταιρείες “όλα όσα χρειάζονται”, με άλλα λόγια να χρηματοδοτηθούν από την Ε.Ε. για να επεκτείνουν τις μονάδες παραγωγής τους.
Αυτό, βεβαίως, είναι κάτι που ήδη θα έπρεπε να έχει γίνει, αφού, όπως επισημαίνει κάθε μέρα κάποιος από την Κομισιόν, η Επιτροπή “έχει υποστηρίξει την ταχεία ανάπτυξη και παραγωγή πολλών εμβολίων κατά του Covid-19 με συνολικά 2,7 δισεκατομμύρια ευρώ”. Όμως, όπως φάνηκε από την “παρεξήγηση” με την AstraZeneca, τελικά δεν ήταν δυνατή η αναμενόμενη επέκταση των μονάδων παραγωγής.
Επίσης συχνό είναι και το επιχείρημα ότι στο ενδεχόμενο “υποχρεωτικής αδειοδότησης” η φαρμακοβιομηχανία θα χάσει το κίνητρό της για τη μελλοντική κατασκευή καινοτόμων φαρμάκων και θεραπειών.
Ο αντίλογος
Απέναντι σε αυτά και άλλα επιχειρήματα βρίσκονται όλο και περισσότερες φωνές. Πέρα από το Συμβούλιο της Ευρώπης και τον ίδιο τον επικεφαλής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, η συζήτηση δυναμώνει ακόμα και σε πολιτικό επίπεδο.
Προοδευτικές πολιτικές ομάδες (Σοσιαλδημοκράτες, Πράσινοι και Αριστερά) έχουν θέσει το ζήτημα επανειλημμένως στο Ευρωκοινοβούλιο, ενώ ακόμα και ο ευρωβουλευτής του ΕΛΚ Τόμας Τόμπε ζήτησε από την Ε.Ε. “να αναλάβει ηγετικό ρόλο στην ενισχυμένη παγκόσμια συνεργασία και να τονίσει τον ρόλο του μαζικού εμβολιασμού κατά της Covid-19 ως παγκόσμιου αγαθού για τη δημόσια υγεία”.
Ακόμα και πρωταγωνιστές της ευρωπαϊκής πολιτικής σκηνής, όπως ο Γερμανός υπουργός Οικονομίας Πέτερ Αλτμάιερ, αν και δηλώνει κατά του μέτρου, άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο να συζητήσει “μέτρα εξαναγκασμού” αν αποτύχει η συνεργασία με τις φαρμακευτικές.
Η ώρα των αποφάσεων
Όπως εξηγεί στην “Α” ο Γιώργος Αλτιτζής, πολιτικός αναλυτής στη Διεθνή Συνομοσπονδία Συνδικάτων (ITUC), το αίτημα για αναδιανομή της τεχνολογίας των εμβολίων, όπως και άλλων απαραίτητων για την καταπολέμηση της Covid-19 φαρμάκων και υλικών, είναι “ρεαλιστικό” και “εξαρτάται πλήρως από την πολιτική βούληση του ανεπτυγμένου κόσμου, δηλαδή της Ε.Ε., του Ηνωμένου Βασιλείου, των ΗΠΑ, του Καναδά και άλλων χωρών”.
Συγκεκριμένα, όπως επισημαίνει ο Γ. Αλτιτζής, η Ινδία και η Ν. Αφρική έχουν καταθέσει πρόταση για την προσωρινή παύση των κανόνων του ΠΟΕ για τις πατέντες (TRIPS), η οποία υποστηρίχθηκε από πολλές αναπτυσσόμενες χώρες και την ITUC, δεν έγινε όμως αποδεκτή από τις αναπτυγμένες.
Σε κάθε περίπτωση γίνεται σαφές ότι, εάν η παραγωγή εμβολίων παραμείνει αισθητά μικρότερη από τις ανάγκες, αργά ή γρήγορα οι ηγέτες και του ανεπτυγμένου κόσμου θα κληθούν να πάρουν αποφάσεις που ίσως να έρχονται σε αντίθεση με τη μέχρι τώρα στάση τους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου